Bağırsaktaki yağların sindirilmesinde önemli bir rol üstelenen safra kesesi, karaciğere yardımcı bir organdır. Safra kesesinde sık görülen taş ve itihaplanması gibi hastalıklar; ağrı, sindirim problemleri daha da ileri vakalarda kansere giden tablolara yol açabilir. Bu gibi durumlarda yapılması gereken işlem cerrahi operasyondur. Peki, safra kesesi cerrahisi ne zaman yapılır?
Safra kesesi, karaciğerde sentezlenen ve sindirime yardımcı olan safranın belli bir oranda depolandığı ve ihtiyaç duyduğunda bağırsaklara gönderdiği, karaciğere bağlı bir organdır.
Safra kesesi işlevi gereği, yemek yenildiği zaman kasılarak içindeki safrayı safra kanalı yardımıyla oniki parmak bağırsağına gönderir. Gönderilen safra bağırsakta yağ asitlerinin ve bazı vitamin ve minerallerin emilimini gerçekleştirir. Kişi aç olduğunda ise bağırsaklara bazal miktarda salgılanır.
Safra kesesinde bazı sebeplerden dolayı çeşitli rahatsızlıklar meydana gelebilir. Genellikle safra kesesinde oluşan taşlar bu kanalda tıkanmaya yol açar ve yaygın olarak şu hastalıklara neden olabilir:
Safra Kesesi Taşı: Safra kesesinin içindeki bazı sıvı bileşenler sayesinde akışkan bir yapıdadır. Sıvı yapıdaki bu bileşenler, enfeksiyonlar veya diğer hastalıklardan dolayı değişime uğrayabilir. Bu nedenle akışkanlığını yitiren sıvı, zamanla katılaşarak taş haline dönüşür ve safranın kanalını tıkamaya başlar. Bu durumu yaşayan kişilerde şiddetli bir karın ağrısı meydana gelir. Ağrının yanı sıra, bulantı, kusma, hazımsızlık ve şişkinlik belirtileri de görülebilir.
Safra Kesesi İltihaplanması (Kolesistit): Sıklıkla taşların neden olduğu bir durumdur. Karaciğer tıkanarak safra çeperi enfeksiyon sebebiyle kalınlaşır. Safra kesesi iltihabı, kişilerde karın ağrısı, bulantı ve yüksek ateşe sebep olabilir.
Safra Kesesi Kanseri: Bilimsel bir kanıtı bulunmadan, safra kesesi taşları ve poliplerinin safra kesesinde tümör oluşturduğu düşünülür. Enfeksiyonların zaman içinde hücrede bozulmalara neden olması kanserli hücrelerin oluşmasını tetikler. Safra kesesi çeperinde oluşan bu kötü huylu tümörler karın ağrısı ile kendini hissettirir. Daha ileri aşamalarında ise; sarılık, koyu renkli idrar, mide bulantısı, kusma, iştahsızlık ve zayıflama gibi belirtiler meydana gelebilir.
Safra kesesi cerrahi işlemi, safra kesesi üzerine uygulanan ve genellikle tamamının çıkarılmasıyla sonuçlanan operasyondur. Safra taşları ve neden olduğu diğer hastalıkları tedavi etmek için cerrahi operasyona başvurulur.
Geçmişte bu tür ameliyatlarda safra kesesinin bir kısmının alınması veya vücudun diğer bölgelerine ağızlaştırılması işlemleri uygulanıyordu. Fakat günümüzde; taş, iltihap veya tümör bulunan safraya, tümünün çıkarıldığı cerrahi işlem diğer adıyla kolesistektomi uygulanır. Bu cerrahi işlem kapalı ve açık olarak yapılabilir. Fakat açık operasyona göre daha avantajlı olduğu için öncelikli olarak kapalı yani laparoskopik kolesistektomi tercih edilir.
Safra kesesi laparoskopi ameliyatı için karın üzerinde 4 küçük delik açılarak video kameralar ile kesenin kanalı ve onu besleyen damarları bağlanarak kesilir. Daha sonra ise safra kesesinin tümü çıkartılır. Operasyon ortalama 45 dakika sürebilir. Ancak bu süre hastanın yaşına veya kilosuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Nadiren de olsa yapılabilen klasik açık ameliyatlarda ise süre en az 1 saat olabilir.
Birçok operasyonda olacağı üzere safra kesesi cerrahisinde de bazı riskler mevcuttur. Fakat tedavisi yapılmayan safra kesesi hastalıklarında daha ciddi komplikasyonlar oluşabilir. Hatta hastalıktan doğan enfeksiyonlar operasyon komplikasyonlarından daha riskli olan kanser hastalığına bile yol açabilir.
Ameliyat esnasında nadir görülebilen risk faktörleri şu şekilde olabilir:
Genellikle modern bir teknik olan laparoskopik kolesistektomi ile yapılan safra kesesi ameliyatlarında ölüm riski oldukça düşüktür.
Safra kesesi kapalı ameliyatı olan hastalar, ortalama 6 saat sonra anestezinin etkisinden tam anlamıyla çıkarlar. 1 gün süren istirahatin ardından günlük hayatlarına dönebilirler.
Operasyon sonrası en sık görülen şikayetler ise; sağ kaburga altında oluşan ağrı, 3-4 hafta boyu sürebilen gaz ve şişkinlik olarak bulunur. Bunlarda bağırsakların yeni sisteme alışmasıyla birlikte son bulur. Ayrıca ağrılar için doktorun verdiği ağrıkesici ilaçlar alınabilir.
Hastaların cerrahi işlem sonrasında an az 1ay diyetlerine dikkat etmeleri gerekir. Bu süre zarfında beslenmede dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
Hastalar tarafından en fazla sorulan soruların başında, safra kesesi olmadan yaşamanın zararının olup olmadığı gelir. Bu durumun kanıtlanmış herhangi bir zararı veya risk faktörü yoktur. Aksine hasta bir organla yaşamak daha fazla hayati risk taşır. Dolayısı ile bireyler safra keseleri olmadan da normal bir hayat sürdürebilirler.
Dilerseniz bu konu ile ilgili videomuzu izleyebilirsiniz.
