Erkek üreme sisteminde önemli bir role sahip olan prostat, sağlıklı bir bireyde 20 gr civarında bulunur. Bu dokunun genellikle yaşlanmaya bağlı olarak boyutu büyüyebilir. Boyut büyümesi ise idrar yolu sorunları başta olmak üzere çeşitli problemlere neden olabilir. Bazı vakaların tek tedavi şansı ise cerrahi operasyonlardır. Peki, prostat ameliyatı nasıl yapılır? Sizler için yazımızda kaleme aldık.
Prostat, idrar kesesi (mesane) çıkışında bulunan ve görevi spermleri koruyan sıvıyı üreterek spermleri bu sıvı içinde sağlıklı bir biçimde saklamak olan bir organdır. Yanı sıra mesanenin ağzını sıkarak bu alandan idrar kaçmasını da engeller. Erkeklerde bulunan bu organın normal ağırlığı ortalama 20 gr civarıdır. Ancak özellikle 40 yaşından sonra prostat büyümeye başlar. Bu nedenle erkeklerde iyi huylu veya kötü huylu prostat hastalıkları yaygın olarak görülür. Prostat hastalıkları; prostat iltihabı (prostatit), iyi huylu prostat büyümesi (benign prostat hiperplazisi (BPH) ve prostat kanseri olarak sıralanabilir.
Prostat büyümesi, bazı farklı nedenlerden dolayı prostat dokusunun hacminde artış olmasına denir. Prostatın büyümesi idrar yolu ve mesane çıkışını tıkayarak idrar akışına engel olabilir. Bu nedenle de mesanenin idrar depolama ve boşaltma fonksiyonunu bozabilir. Birçok erkekte yaş artmasına bağlı olarak prostattın ebatlarında büyüme oluşabilir. Bu durum her kişide tedavi gerektirmeyebilir. Bazı kişilerde doğal bir süreç olarak zararsız bir şekilde bulunurken, bazılarında sağlık sorunları oluşturup tedavi ihtiyacı doğabilir.
Prostatın hacmindeki büyümeye prostat çekirdeği yani iç kısmında meydana gelen ve farklı boyutlardaki adenomlar (iyi huylu nodüller) sebep olur.
Adenomlar zaman içinde idrarın dışarı atılmasını sağlayan üretraya ve mesaneye baskı uygulayarak idrara tutma ve boşaltma işlevlerini bozabilir. Bu nodül oluşumlarının erkeklerin yaşlanmasına bağlı olabilecek hormonal bozuklukların yol açtığı düşünülmektedir.
Prostatın büyümesi sonucu dış bölge daralır. Bu alanın daralması da prostatın görevini yerine getirememesine sebep olur. Prostat hastalığı yavaş ilerleyen yapıda olduğu için genellikle erken evrede anlaşılması güç olur.
Benign prostat büyümesi erkeklerde 40 yaş altında nadir görülür. Fakat, 50-59 yaşları aralığında ortalama 100 kişiden 20’sinde meydana gelebilir.
Prostat büyümesinin belirtileri genellikle 50 yaşından sonra başlar ve şikayetler yaş ilerledikçe artar. Semptomlar büyüyen prostatın üretra ve mesaneyi daraltmasından dolayı gelişir. Büyüyen prostat belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Bazı vakalarda kişiler belirtileri bir nebze kontrol altına alabilir. Fakat çoğu kişide sık tuvalet ihtiyacı oluşması yaşam kalitesini ciddi oranda düşürür. Gece boyunca tuvalete çıkma ihtiyacı yaşayan hasta uykusuzluk ve gün boyu gelişen yorgunlukla mücadele etmeye çalışır. Çoğu vakada zararsız olsa prostat bezi büyümesi belirtileri ile rahatsız edici olabilir.
Öncelikle hekim hastanın tıbbi öyküsünü dinler ve varsa kullandığı ilaçları sorgular. Çünkü prostat büyümesinin neden olduğu belirtiler ile bazı ilaçların yan etkisi benzerlik gösterebilir. Ardından bir fiziki muayene ve prostat muayenesi yapılır. Prostat muayenesinde hekim el yordamı ile makattan girerek prostat bezini inceler.
İdrar testi; idrara yolu enfeksiyonu, prostat büyümesi ve idrarda olabilecek farklı hastalıklar için yapılır. Prostat kanserini bertaraf etmek için PSA (prostat spesifik antijen) değerine de bakılır.
Büyüme şüphesi olan hastanın idrar atım ölçüm testi de yapılabilir. Bu test için mesanenin en dolu anında bu test için özel kullanılan cihaza idrar yapılması istenerek ölçümler tespit edilir. Ayrıca ultrason ile de prostatın boyutu ve mesanede ne kadar idrar kaldığına bakılabilir. Bu da artık idrar tespitidir.
Prostat tedavisi hastalığın evresine ve duruma bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tedavi seçenekleri şu şekildedir:
Takip: Prostat büyümesinden dolayı herangi bir riski olmayan ve ciddi problemleri bulunmayan hastaların yılda 1 defa doktor kontrolüne gitmesi gerekir. Bu hastalarda hayat tarzında değişikler yapılarak diğer tedavilere ihtiyaçları olup olmadığı saptanır.
İlaçlar: Verilen ilaçlar mesane ve prostat kaslarını gevşeterek idrara çıkmayı kolaylaştırmak amacı ile kullanılır.
Cerrahi Yöntem: İlaç tedavisinden fayda olmadığı zaman ameliyat yapılabilir.
Tedavide prostat ilacı kullanımına yanıt vermeyen veya başta yanıt veren sonra ilacın yetersiz kaldığı vakalarda cerrahi yönteme başvurulabilir. Prostat ameliyatı yapılması gereken kişiler şu şekilde sıralanabilir:
Prostat ameliyatları farklı Yöntemlerle uygulanabilir. Bu durum prostatın büyüklüğü, hastanın yaşı ve kullandığı ilaçlara göre seçilir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:
TUR-P (Transüretral Prostat Rezeksiyonu): Elektrik enerjisi ile yakılan prostat küçük parçalar haline getirilerek çıkartılır. Hasta operasyondan sonra 3-4 gün sonda ile kalır.
Açık Prostatektomi: Prostat ebatlarının 100 gr ve üstü olan hastalarda açık yöntem ameliyat uygulanır. Bu operasyonda hastanın dokuları kesi ile açılarak prostat çıkarılır. Kanama fazla olacağı için kan desteği gerekebilir. Hasta ameliyat sonrası en az 1 hafta sondalı kalabilir.
Lazer ile Prostat Ameliyatı (Greenlight lazer ve Holep): İdrar kanalından girilerek holmium lazer ile yapılır. Kapalı yöntemler yapılan açık ameliyattaki gibi tüm prostatın alındığı bir işlemdir. Düşük kanama riski, hastanede yatış kısalığı ve hızlı iyileşme sürecinden dolayı avantajlıdır.
Beslenme biçiminde kırmızı et, karbonhidrat, yağ ve kümes hayvanları tercih etmek prostat büyümesi riskini artırabilir.
Dilerseniz konu ile ilgili videomuzu izleyebilirsiniz.
