Halk arasında kalın bağırsak diye bilinen kolon kanseri dünyada en sık rastlanan kanser türlerinden biridir. Ayrıca hem kadınlarda hem de erkeklerde ölüme sebep olan 3. kanser türüdür. Ancak erken teşhis edilip tedavisi yapıldığı zaman 5 yıllık sağ kalma oranı %90’lara kadar çıkabilir.
Anüsle bağlanan son nokta olan kalın bağırsak yaklaşık 1,5-2 metre uzunluğuna sahiptir. Kalın bağırsak yapısını ise rektum ve kolon meydana getirir. Rektum, anüsten önce gelen 12 cm uzunluğundaki dışkı toplanan kısımdır. Rektum haricinde kalan kısma ise kolon denir. İnce bağırsak ile çoğu kısmı sindirilen besinler kolonda ayrıştırılır ve kalan dışkı kısmı rektumda toplanarak anüs ile atılır.
Kalın bağırsağın kolon kısmında gelişen kanser türüne kolon kanseri denilir. Erken teşhis edildiği takdirde tedavi şansı bulunan bir kanser türdür. Ancak fark edilmediği zaman; yakınındaki lenf bezlerine, mide, dalak ve diğer organlara yayılabilir.
Yaş: Hem erkeklerde hem de kadınlarda kolon kanseri için en riskli yaş 50-60 yaş civarıdır.
Genetik Yatkınlık: Kişinin aile üyelerinde kolon kanseri öyküsü var ise bu kansere yakalanma riski artar. Bu yüzden kişinin ailesindeki kanser olan bireylerin hastalığa yakalandıkları yaşı öğrenip, bu yaştan 10 yıl önce düzenli kolonoskopi yaptırması önerilir. Aile öyküsü yoksa da 50 yaşından sonra kolonoskopi yaptırılmalıdır.
Genetik Bozukluklar: HNPCC geninde oluşan değişimler kolon kanseri riskini artırabilir.
Polipler: Kalın bağırsağın iç yapısındaki katmanın anormal bir şekilde büyümesi ile bir çıkıntı oluşmasına polip denir. İyi huylu tümör yapıları olan polipler zaman içinde kanserli doku parçalarına dönüşebilirler. Bu yüzden poliplerin çıkarılıp kontrol edilmesi gerekebilir.
İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları: Ülseratif kolit ve crohn hastalıkları gibi hastalıklar bağırsak kanseri riskine yol açabilir.
Sağlıksız Yaşam Şekli: Sigara ve alkol kullanımı, lif yönünden zayıf gıdalarla beslenme, diyabet, obezite ve hareketsiz bir yaşam biçimi olan kişilerde kolon kanseri daha sık görülür.
Bu kanser türündeki semptomlar genellikle dışkılamadaki farklılıklar ile gözlemlenir. Kolan kanseri belirtileri şu şekilde olabilir:
Kanserin daha ileri evrelerinde ise şu belirtiler eklenebilir:
Evre I: En erken dönemdir. Bağırsağın iç ve orta kısımlarında kanserli hücreler bulunur. Lenf düğümlerinde ve uzakta bulunan organlarda bulunmaz.
Evre II: Bağırsağın tüm katmanlarını ve dışına kadar kanser hücreleri tutulum yapar. Komşu organlara yayılabilir. Uzak organlarda ve lenf düğümlerinde yoktur.
Evre III: Bağırsağa yakın lenf düğümlerinde yayılım vardır.
Evre IV: Hastalığın en ileri safhasıdır. Akciğer, karaciğer, kemik, beyin ve karın zarı gibi bölümlerde yayılım bulunur.
Günümüzde bağırsakta gelişen kanser türlerinin kolonoskopi yapılarak kolayca teşhis edilmesi mümkündür. Bu yöntem tümör gelişimini erken teşhis ederken, kansere dönüşme riski olan polipleri de önceden tespit ederek kanser tehlikesi önlenebilir. Kesin bir teşhis konulması için hastadan dışkı örneği alınır. Ayrıca kolon grafisi ve bilgisayarlı tomografi de çekilir. Endoskopi de ise parça alınarak incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.
Kalan kanseri tedavisi için bağırsaktaki poliplerin kansere dönüşme riski varsa endoskopi ile alınır. Şayet kanser ileri bir evrede ise cerrahi yöntem mutlaka uygulanarak tümörün olduğu bölüm çıkarılır. Hastalığın yayılma durumda ise kemoterapi uygulanır. Kanserin metasttaz olduğu durumlarda kemoterapiye devam edilerek hastanın ömrü uzatılmaya çalışılır.
Konu ile ilgili diğer başlıklara da göz atabilirsiniz.
